Previous PageNext Page

18.0 Appendix : Ibero-American bird names - Noms d'oiseaux ibéro-américans

Notices Only the species for which folk names have been attested are listed. The English names are those given in R.M. de Schauensee ThespeciesofbirdsofSouthAmerica (Narberth, Pennsylvania, 1966) and in E. Eisenmann ThespeciesofMiddleAmericanbirds (New York, 1955). The "official" names in Spanish are given only for Cuba, México, Venezuela, Chile, Argentina and Paraguay, from works published before 1978. Argentinian names are from J.R. Navas et al., 1995. Lista patrón de los nombres comunes de las aves argentinas. Asociación Ornitológica del Plata. Other guides have been published recently; their names may differ from those of the previous sources. Further official Spanish names are now available for Uruguay and Costa Rica. Brasilian official names are taken from Willis & Oniki, 1991, Nomes gerais para as aves brasileiras. The names and spelling of Amerind languages are taken mostly from Charles A. Zisa AmericanIndianlanguages:Classificationandlist. Clearing House for Linguistics, Center for Applied Linguistics, Washington, D.C., 1970. Other names as found in the literature. The spelling of bird names in Amerind languages varies considerably according to different authors. No less than four different methods of transcriptions have been used for the Guarani language; the sound zh as in English "measure", for example, as been rendered as y, dj and j; the sound ü as in French "dur", has mostly been rendered (unsatisfactorily) by y (or i in Brazil); this may account for the various spellings found in this work. It has not been possible to use the special symbols employed in linguistics. The orthography of Amerind names has been adapted to conform, albeit approximately, to the Spanish or Portuguese pronunciation.

Abreviations

AM199 (122): indicates that the species occurs in Europe. The number in brackets is that given in the first part (European lexicon) amer.: when followed by an Amerindian ethnic name, indicates that the bird name is of Amerindian origin ib.: a bird name used in the Iberian Peninsula, brought over by immigrants and applied to similar species (though not necessarily related), ex. tordo,cuervo. Hisp.: a Hispanic-American spontaneous creation Hisp.-Ib.: a Hispanic-American name of Spanish, Portuguese, Catalan or Basque origin Amer.: Amerindian Ant.: Antilles Arg.: Argentina Atl.: Atlantic coast of Colombia b.: bajo, baixo Bras.: Brasil C.Rica: Costa Rica Col.: Colombia com.: comûn, in common use Corr.: Corrientes Cund.: Cundinamarca Dom.: República Dominicana Guat.: Guatemala Guay.: Guayana Guy.Fr.: Guyane Française Hond.: Honduras I.: Isla, Ilha, Isle Nic.: Nicaragua Orin.: Orinoco P.Rico: Puerto Rico Pap.: Papiamento Par.: Paraguay pen.: peninsula Pich.: Pichincha S.: (before a proper name) San, Santa, São Salv.: Salvador Sant.: Santander V.: Valle Ven.: Venezuela

Names for "pájaro" bird, or sometimes "bird sp." pisgo N.Centr.Perû, pisco,pishgo,pichio,pilco Quechua, piscu Perû: Yurimaguas, pichû Ec.: Colorado, pisco,píshaca,pishiaca Zaparo, phichu Aymará, pishano Andoa, pichuñ Culle, pise Paunaca, guë-pisa Ven.: Chaque, isen Arauc., hisá Pano: Sipilo isajma Pacaguara, huishá Manatawi, huicha Yagua, hueita,sachuohuá Maué, huté Hubde: Iucáua, huatqatái Mura, huétene,yehut-de Tucano: R.Tiqué, huirá Cocama, Oyampi, Emérillon, Guar., Cawaib, Machado, Parintintín, huera,uüla Cocama, uir Guy.Fr., suri Aruak: Guamaca, turi Aruak: Birtucua, sira,mua-sira Lenca, ruba-sira Tunebo, huera,hura,mura Tupi, nyrá Bocas, Preta (Tupi: R.Machado), hueri,query Tucana, hura,guyrá, güerá,gorá Guar., ouacèm Mundurucû, uaé Arawak: Uirina, yeya,yaiau,yaibab Sek: R.China (N.E.Perû), iya Itogapig, aii Saraveca, ahihi Bol., toron Macushi, Acawai, torô Mashubi, tonóro Decuana, towéd Dóu, torono,tonoro Chayma, moquinoro,tolono,tonoru,tunuru Galibi, tónulu I. de Cayenne, torono Cumanagoto (Ven.), Lamanaca, Chichama (Bras.), Taulipang, too Cochimí, toro Carib, Bacairi, darumasi Cawiri, turumué Caripuná, orepono Taulipang, aropono-quine Jauaperi, aranan Bauré, araua Tule, auará,cará Tupi, luaroana Carajá, irtji Tucano: Iranshe, chi Patag., chincol Araucan (for small bird), chinga Puelche, chengo,chingo,chingolo,chinguito,chingolito Arg.: Rioja (small bird), tsüggü Puelche, tsucupe Morotoco, chaboto Guarañoca, Poturero, chabodoy Zamuco, sapoto Morotoco, putû Arawak, chugupere,cheuveru-nones Zamuco, chevukenap Poturero, chüukenop Morotoco, subu-peonatu Guarañoca, cuhiprá Palicur, cuhipira Piapoco, cutiír Wapichaná, cayuhue Mojo, codibio Arawak, kab-tó Cochimi, kipai Hoka: Walapai, cuéné M.Grosso, Gortiné, cañardi Mbocobi, kumkochi Andean: Cholona, Xibito: R.Huayabamba, queche-queche Bol.: Uru, kacu Leco, hom Epin (S.Gabriel), umá Maré, Tora, upulmé Itonana, imé Chapacura, oomé,shomé Móvima, hume Quitemoca, hamach'i Aymará, dom,domo Warrau, tamoma Cuciquia, aptemno Arara, nutámaaca Chiquito, nahuahuochio Otuqué, alano Paiconeca, il'i Coconuco, ili Totoró, Moguex, ilagani Parag.: Mbaya, nimelo Cauichana, namto Cayapó, ponmponm,topitiptiré Oyana, kioso Oyampí, nata Lengua, digne Yuracare, dia,tian Tacana, buni Sapibocona, Maropa, pitiyhnã Bahia: Monachobm, potoiñang Bahia: Macori, pecaHnão Bahia: Hahahay, milla Durima (Amaz.), shagá,yupua Amaz., ratsu Col.: Macuna, rasci,nonun Yameo, méni Col.: Cheraw, cosiu Tucano, otahi Mura, ojfue Witoto: a.Yapura, fidyi Witoto: a.R.Negro, masanyan Puruborá, titido Cayuvava, ñauraymi Quechua, chipeinán Arecuna, míhina Dyurémawa: R.Ayarí, Hahänana: Taracuá, irima (small bird) Witoto: a.R.Negro, mirimané Desana: a.Vaupés, hihina Bahukiwa: Yaureté, mini Mirichega, Miriqui, sese Mandauaca, tsipie,udsipie Guahibo: Bariva, eki Oyana, óc M.Grosso: Shikri, éxa Maropa, eka,akapesh-ká (also "to fly") Cavineño, eshecamái Motilón, shillan Alaquine, crasia C.Rica: Tirribi, tsiwiu C.Amer.: Tanoan sejiw Jemez, sue C.Rica, du C.Rica: Talamanca, du-tsut C.Rica: Borunca, nucua,untua C.Rica: Guaymi, nucua Move, nuguo Penonomeño, nuba Cágaba, nubá Chibcha, iabe Miranya, ébe,jébe Macû, cuascá,cuascua,guas Hond.: Paya, zoksil,chukusil,zuku Cholón, huitzitzi Nah., tzitzin Huastec, tz'ikín Achi, Quiché, Poconchi, Chol, Chorti, Kekchi, Pocoman, Cakchiquel, Uspantec, Ixil, ch'ic Jacaltec, chuj, tz'ic Kekchi, Chañabal, ch'i'ich Maya, ch'it Mam, ch'u'l Aguacatec, chicop Pocoman, ic'chicop Cakchiquel, mut Chontal, Tzotzil: S. Lorenzo, mutiö Tzotzil, mitya Jiliapan, tototl Nah.

Names for "huevo" egg ana Tunebo, ala Pan.: Cuna, aá Motilón: Bari, inai Tucano: Capixana, uun Andean: Mayna, na Patag.: Teuesh, Tehuelche, enehe Bol., íneneu,hinena Boniva, inaqui,ónaque,naqui,unaqui Ipurina, ano:qai Hokan: Chirimako, inaxi Cuniba,inesi-naha Yavitero, enosö Pauxi, te-inico Baré, nenzhöré Cayapo, iimo Aparai, imu Aparai, Arara, Pariri, toro-pumoi Mashubi (toro = bird), ihmon,imon,poumo Oyana, pomo Pauxi, pumo Pianacoché, pumoi,gimoi Arecuna, mol Kekchi, Quiché, sakmol Guat.: Quiché, Achi, miloj Poconchi, maloj Pocoman, panó,apanaû Hond.: Paya, a'kel Quiché, shali,cûa Lenca, chee Maya, cogue C.Rica: Coiba, colob Aguacatec, c'olob' Ixil (also attributed to "bird"), hosjac Jacaltec, Chuj, cu'm Chorti, jos Mam, tubuk,pe-touib,pe-tapsi-to,tirike Guahibo, galatrácuin Motilón, hiyi,hége,hig Witoto, iyo Manatawi (cf. Itogapig iya "bird"), aaix Motilón, huasho Andoque, aji,ahi Warrau, azi Tucano: Pankaruri, cia Tucano: Coreguaje, dja Tucano: Coto, diu Tucano: Desana, de Tucano: Tiquie, e-ici Carajo, em-ce Cauichana, isitoe Muro, isyupi Ariqueme, gahagui Chibcha, upiaá Tupi, Emérillon, supia Cocama-Omagua, upiya Apiacá, hupiá Maué, pia,rupiya Oyampi, iipx Hokan: Seri, pue,pehej Hokan: Jicaque, petia Uruku, puk,apuk Lengua, topi Maipuran: Curipaco, tobi Guahibo, Cuiba, toupiça Mundurucû, sitoe Mura, ?urul Hokan: Karok, ?ur Hokan: Digueño (also "round"), ora?or Hokan: Yuma, ereyen Urupa, azerón, Tora, bá Umotina, quipála Itonana, chuk,chux Coconuco (also "stone"), chem,che Cholón (also "grain"), ndintio Jiliapan, önto Alaquine, ton Tzotzil, c'awna Bol.: Aymará, rehui Resigaro, quipalá,quipela Itonana, ateranta Chapacuru, tirantia Quitemoca, irizaco Maré, siñe,zini Bol.: Uro (Pukina), ne-sinaxa Baré, tinua Equat.: Guamo, teniko,itiniko Equat.: Yavitero pipoga Colorado, paragua Mashubi-Chibcha, uba Juruna, acáb,asanyaacá Purubora (masanyan = bird) mellus Perû: Muchik, djohüwate Nonuya, othiawa-hoho Ocaina, wa Hopi, wae Jemez.

Scientific names of South American origin aburria: Aburriaaburri AM43 agamia: Agamiaagami AM198 ajaia: Ajaiaajaja AM225 amazilia: Amazilia spp. From Amazili, an Inca heroin; name given by Lesson anhima: Anhimacornuta AM87 anhinga: Anhingaanhinga AM126 ("small head") ani: Crotophagaani AM596. From Tupi anum "sociable" anumbius: Anumbiusannumbi AM1121 ara: Ara spp. AM500. Of imit. origin araçari: Pteroglossusaracari AM645. aratinga: Aratinga spp. (Tupi tinga "white") araucuan: Ortalismotmotaraucuan AM29 (imit.) arauna: Araarauna AM502. Misapplied to this species; it is the name of Arahyacinthina AM500 (Tupi una "dark-colored") averano: Procniasaverano AM890 (from Brazilian Portuguese avedeverao"bird of summer") batara: Bataracinerea AM1143 bonana: Icterusbonana AM920. Prob. for banana-bird, a local name boraquira: Nothuraboraquira AM24. From port. buraqueira, a name descriptive of a certain terrain inhabited by this species; ground full of holes cacicus: Cacicus AM1219, 1464, 896. From an Amerind name meaning "chief". The name is attested in Central America. First used as a bird name by Brisson in 1760 (from Haiti ?). cahow: Pterodromacahow (Bermuda). From caheu, an imitation. (Not listed in this book). caica: Pionopsittacaica AM555. Perhaps for curica, Tupi name for the parrots of this genus caninde: Aracaninde. Tupi caniné "many-colored" capitata: Paroariacapitata AM1563. Has been given a Tupi etymology, caá "head" and pitá "red"; however the name is nothing else but the latin adjective capitatus "pertaining to the head" (on account of the bird's striking scarlet head) capueira: Odontophoracapueira AM65. From Brasilian capoeira, a name descriptive of a certain terrain inhabited by this species; scrub, second growth caracara: in the former genus Caracara, now replaced by Polyborus AM398 cariama: Cariamacristata AM228. For çariama, from çaria (pronounced saria) "crest" chacuru: Nystaluschacuru AM660 chauna: Chaunachavaria AM86 and Chaunatorquata AM85 chavaria: Chaunachavaria AM86 chiguanco: Turduschiguanco AM1318 chihi: Plegadisfalcinelluschihi AM224 chii: in the former species name Anthuschii, now A.lutescens AM1273 chimachima: Milvagochimachima AM394 chimango: Milvagochimango AM395 chiriri: Brotogerisversicoloruschiriri AM545 chivi: Vireoolivaceuschivi AM1396 (also AM1397) chopi: Gnorimpsarchopi AM1255 chunga: Chungaburmeisteri AM229 cocoi: Ardeacocoi AM191. (çocoi = soco-i) coereba: Coerebaflaveola AM1445 (Brasilian name) colibri: Colibri spp. AM744 colinus: Colinusvirginianus AM60. colma: Formicariuscolma AM1176 cora: Thaumasturacora.Cora, the sun priestess of the Incas coscoroba: Coscorobacoscoroba AM140 cotinga: Cotinga spp. AM857 cujubi: Aburriacujubi AM41 culik: Selenideraculik AM640 (Cayenne creole name) curaeus: Curaeuscuraeus AM1254 curucui: Trogoncurucui AM620 (for çurucu-i) diuca: Diucadiuca AM1625 guainumbi: Polytmusguainumbi (see AM744) guara: Guaraalba and Guararubra (now Eudocimusalbus and ruber) guarauna: Aramusguarauna AM227 and Plegadisfalcinellusguarauna AM224. From guara an imit. name for ibises, and una "black" guarouba: Aratingaguarouba AM510 guira: Guiraguira AM600 and Hemithraupisguira AM1547 (gwira = bird) guiraca: Guiracacaerulea AM1571. Although given to a Mexican species, the name is prob. borrowed from the Tupi-Guarani guirahuro: Pseudoleistesguirahuro AM1244 habia: Habia spp. AM1531 (Guarani habiá, sabiá "thrush") hoazin: Opisthocomushoazin AM608. A Mexican name for a gallinaceous bird irupero: Xolmisirupero AM923 jabiru: Jabirumycteria AM216 jacamar: Jacamaralcyontridactyla AM677 jacana: Jacanajacana AM285 (for Brazilian jaçana= jassana) jacarina: Volatiniajacarina AM1593 jacuacu: Penelopejacuacu AM37 (for jacuaçu "large jacu") jacucaca: Penelopejacucaca = Penelopejacucaca AM36a jacupemba: Penelopesuperciliarisjacupemba AM39 jacutinga: Aburriajacutinga AM42a ("white jacu") jamacai: Icterusicterusjamacaii AM1230 loycae: Leistes militarisloycae AM1246 (Chile loica) macao: Aramacao AM505 (Tupi acauã) mango: Anthracothoraxmango (Jamaica) maracana: Aramaracana AM508. From Guarani malacána marail: Penelopemarail AM35 mitu: Craxmitu AM54 momotus: Momotusmomota AM682 motmot: Ortalismotmot AM29 nacunda: Podagernacunda AM436 nandayus: Nandayusnenday AM523 nenday: Nandayusnenday AM523 nengeta: Fluvicolanengeta AM951, paroaria: Paroariacapitata AM1563; Tupi name for a small colorful bird pauxi: Craxpauxi AM53 peposaca: Nettapeposaca AM182 piaya: Piaya spp. AM591 picazuro: Columbapicazuro AdM458. From picaçu, generic name for pigeons, and ro "bitter", some species subsisting on certain fruit that give their flesh a bitter taste picui: Columbinapicui AM475 pinima: Craxfasciolatapinima AM49 pipile: Aburriapipile AM41 pipixcan: Laruspipixcan AM268 piranga: Piranga spp. AM1525 (= red) pitangua: Pitangussulphuratus AM976 and Megarhynchuspitangua AM969 pitiayumi: Parulapitiayumi AM1410. From Guarani pitia "breast" and yumi "yellow" - R. Garcia pitius: Colaptespitius AM734 rara: Phytotomarara AM893b saltator: Saltator spp. AM1578 et Saltatriculamulticolor AM1663 sapayoa: Sapayoaaenigma (Pipridae, not listed in this book) saracura: Aramidessaracura AM252 sayaca: Thraupissayaca AM1511 soui: Crypturellussoui AM10 suiriri: Suiririsuiriri AM1038 tachuris: Tachurisrubigastra AM1019. Tupi nta-churi, name of a flycatcher talpacoti: Columbinatalpacoti AM474 tamatia: Buccotamatia AM657 tanagra: metathesis for tangara, now replaced by Euphonia tangara: Tangara spp. A name applying originally to the manakin Chiroxiphiacaudata, alluding to its display antics; from ata "to go" and cara "in somersaults" - R. Garcia tao: Tinamustao AM4 and Taoniscusnanus now Nothura nana AM26 tapera: Phaeoprognetapera AM1289 and Taperanaevia, AM601 in the latter, misapplied as the name is a Tupi collective denomination for swallows taraba: Tarabamajor AM1146. Anagram of batara tataupa: Crypturellustataupa AM21 thenca: Mimusthenca AM1341 thilius: Agelaiusthilius AM1258 (corruption of a Chilian name) thula: Egrettathula AM193 tijuca: Tijucaatra AM851 tinamus: Tinamus spp. AM6 and Tinamotis spp. AM28 tirica: Brotogeristirica AM544. From Wainuma tsirica toco: Ramphastostoco AM628 touit: Touit spp. AM550. From Cocama-Omagua tuy trupialis: Formerly in the genus Trupialis, now replaced. See Icterusicterus AM1230 turi: Pipromorphaturi = Myionectesoleagineus (not listed) tzacatl: Amaziliatzacatl AM785 tzitzihoa: Anasacutatzitzihoa AM160 urubitinga: Buteogallusurubitinga AM377. Means "white hawk" misapplied since this hawk is black urumutum: Nothocoraxurumutum AM57 viduata: Dendrocygnaviduata AM168. From the Spanish local name vidua "widow" volatinia: Volatiniajacarina AM1593 yaruqi: Phaethornisyaruqui (not listed). Ecuadorian name yetapa: Yetaparisoria AM945 and Gubernetesyetapa AM943 ypecaha: Aramidesypecaha AM251

Names of Iberian origin brought over by immigrants . Suffixes are sometimes proper to Latin American speeches.

Unidentified Ibero-American bird names

Top Of Page